پرداخت وام ازدواج و وام فرزندآوری تکلیف صریح قانون است، اما آنچه در شعب می‌بینیم با متن قانون فرسنگ‌ها فاصله دارد: صف‌های کش‌دار، بلاتکلیفی متقاضیان، و عملکرد نامتوازن بانک‌ها. تازه‌ترین داده‌های رسمی بانک مرکزی برای نیمه نخست ۱۴۰۴ تصویر روشنی از این تعلل می‌دهد؛ تصویری که نشان می‌دهد برخی بانک‌ها عملاً ترمز اجرای قانون را کشیده‌اند.
در این صفحه چه می‌خوانید؟
به گزارش سرویس اقتصادی تابناک در شش‌ماهه‌ی نخست ۱۴۰۴، تعداد متقاضیان در صف وام فرزندآوری به ۵۳۴,۶۲۳ نفر رسیده، در حالی‌که فقط ۲۴۰,۶۶۱ نفر وام گرفته‌اند و مجموع پرداختی‌ها ۲۱۹,۵۰۳,۸۰۸,۰۰۰,۰۰۰ تومان بوده است. نتیجه روشن است: صف انتظار بیش از دو برابر تعداد دریافت‌کنندگان؛ آن‌هم برای تسهیلاتی که فلسفه‌اش حمایت فوری از خانواده‌هاست.
بانک‌هایی مانند ملی، ملت و صادرات از نظر حجم صف، رکوردهای نگران‌کننده‌ای ثبت کرده‌اند؛ و در شاخص نسبتِ «صف به پرداخت»، نام‌هایی مثل رسالت، پست‌بانک و رفاه به‌وضوح در منطقه‌ی قرمز قرار می‌گیرند. این یعنی هزاران خانواده با تولد فرزند، همچنان در بن‌بست تسهیلات مانده‌اند.
کارنامه بانک‌ها در پرداخت وام فرزندآوری
- حجم صف بالا: ملی (۷۲,۳۸۵)، ملت (۶۹,۳۴۶)، صادرات (۵۸,۲۲۸)، رفاه (۶۵,۰۱۴)، سپه (۵۰,۶۷۹) ← فشار بالا روی متقاضیان.
- نسبت صف به پرداخت ضعیف: رسالت، پست‌بانک، رفاه، شهر، صادرات ← نیاز فوری به اصلاح فرآیند و تزریق منابع قرض‌الحسنه.
- بانک‌های پرتراکنش اما با صف قابل‌توجه: ملت، ملی، سپه ← پرداخت زیاد داشته‌اند ولی انباشت تقاضا همچنان سنگین است.
نمودار مقایسه بانک‌ها در پرداخت وام فرزندآوری
جدول کامل رسمی وام فرزندآوری
(دوره: ۱۴۰۴/۰۱/۰۱ تا ۱۴۰۴/۰۶/۳۱)
| نام بانک | تعداد وام اعطایی | مبلغ وام اعطایی | تعداد متقاضی در صف |
|---|---|---|---|
| بانک آینده | ۴,۵۵۷ | ۱۱,۲۱۱,۷۰۰,۰۰۰,۰۰۰ | ۲,۱۲۱ |
| بانک اقتصاد نوین | ۲,۳۲۱ | ۳,۱۳۵,۸۷۰,۰۰۰,۰۰۰ | ۱,۸۵۲ |
| بانک ایران زمین | ۲,۵۵۷ | ۳,۷۸۴,۸۴۰,۰۰۰,۰۰۰ | ۲,۹۴۳ |
| بانک پارسیان | ۲,۸۹۱ | ۵,۸۷۴,۸۰۰,۰۰۰,۰۰۰ | ۳,۹۳۲ |
| بانک پاسارگاد | ۴,۴۴۲ | ۶,۷۳۷,۶۷۰,۰۰۰,۰۰۰ | ۲,۸۷۹ |
| بانک کارآفرین | ۳۱۲ | ۳۷۳,۲۹۰,۰۰۰,۰۰۰ | ۲۷۹ |
| بانک کشاورزی | ۱,۷۶۰ | ۲,۱۹۶,۳۲۰,۰۰۰,۰۰۰ | ۶,۴۲۷ |
| بانک دی | ۱۴۱ | ۱۷۱,۳۲۰,۰۰۰,۰۰۰ | ۳۲۷ |
| بانک رفاه کارگران | ۳,۸۱۵ | ۴,۵۰۴,۸۷۰,۰۰۰,۰۰۰ | ۶۵,۰۱۴ |
| بانک سامان | ۲۴ | ۲۹,۹۷۰,۰۰۰,۰۰۰ | ۴,۴۰۴ |
| بانک سپه | ۴,۵۶۷ | ۶,۱۶۳,۷۵۰,۰۰۰,۰۰۰ | ۵۰,۶۷۹ |
| بانک سینا | ۸۱۹ | ۹۷۷,۷۷۰,۰۰۰,۰۰۰ | ۴۴۳ |
| بانک شهر | ۱,۹۸۱ | ۲,۲۵۸,۹۶۴,۰۰۰,۰۰۰ | ۱۱,۲۷۱ |
| بانک صادرات | ۳,۷۱۵ | ۵,۷۳۲,۳۴۸,۰۰۰,۰۰۰ | ۵۸,۲۲۸ |
| بانک صنعت و معدن | ۲۹۲ | ۳۵۶,۴۲۰,۰۰۰,۰۰۰ | ۱۱۳ |
| بانک قرض‌الحسنه رسالت | ۱۲,۹۹۳ | ۱۱,۴۸۲,۹۷۰,۰۰۰,۰۰۰ | ۲۱,۵۷۲ |
| بانک قرض‌الحسنه مهر ایران | ۱۷,۱۶۲ | ۱۹,۵۹۳,۸۷۴,۰۰۰,۰۰۰ | ۱۱,۵۲۷ |
| بانک گردشگری | ۱,۳۹۵ | ۱,۳۲۶,۷۱۰,۰۰۰,۰۰۰ | ۹۴۶ |
| بانک مسکن | ۵,۰۶۱ | ۴,۳۴۲,۴۳۰,۰۰۰,۰۰۰ | ۵,۸۲۸ |
| بانک مشترک ایران و ونزوئلا | ۸۱ | ۸۱,۴۵۰,۰۰۰,۰۰۰ | ۹۲ |
| بانک ملت | ۲۴,۶۲۹ | ۲۲,۶۴۶,۹۸۴,۰۰۰,۰۰۰ | ۶۹,۳۴۶ |
| بانک ملی ایران | ۲۷,۸۱۹ | ۲۸,۳۴۸,۸۷۰,۰۰۰,۰۰۰ | ۷۲,۳۸۵ |
| پست بانک ایران | ۵,۸۶۸ | ۳,۷۵۴,۸۴۳,۰۰۰,۰۰۰ | ۳۴,۰۶۶ |
| بانک توسعه صادرات | ۸۷ | ۱۰۲,۳۸۰,۰۰۰,۰۰۰ | ۳۱ |
| بانک تجارت | ۷,۰۷۰ | ۶,۳۷۲,۹۲۲,۰۰۰,۰۰۰ | ۱۸,۵۸۹ |
| جمع | ۲۴۰,۶۶۱ | ۲۱۹,۵۰۳,۸۰۸,۰۰۰,۰۰۰ | ۵۳۴,۶۲۳ |
صف به پرداخت در برخی بانک‌ها چندین برابر است؛ رسالت با وجود پرداخت بالا، همچنان با تجمع صف سنگین روبه‌روست. ملی، ملت، صادرات، رفاه و سپه نیز از نظر تعداد افراد بلاتکلیف در صدرند. این ارقام نشان می‌دهد مشکل فقط «کم‌کاری یک شعبه» نیست؛ ناترازی در تامین منابع قرض‌الحسنه و مدیریت صف در سطح شبکه دیده می‌شود.
نصف متقاضیان هنوز پشت صف بانک‌ها مانده‌اند
پس از بررسی وام فرزندآوری، حالا عملکرد بانک‌ها در پرداخت وام ازدواج نیز نشان می‌دهد اختلال جدی در اجرای قانون وجود دارد. طبق گزارش رسمی بانک مرکزی، علی‌رغم تأکید قانون جوانی جمعیت و قانون بودجه بر پرداخت «فوری و بدون تعلل» وام ازدواج، ۵۴۱ هزار و ۲۱۵ نفر همچنان در صف این تسهیلات گیر کرده‌اند. این در حالی است که فقط ۲۹۱ هزار و ۸۵۸ نفر موفق به دریافت وام شده‌اند.
بانک‌ها موظفند وام ازدواج را با نرخ ۴ درصد و بازپرداخت ۱۰ساله پرداخت کنند، اما واقعیت این است که برخی بانک‌ها روند پرداخت را به بن‌بست اداری و بهانه‌تراشی‌های فرسایشی تبدیل کرده‌اند. به‌گفته بسیاری از متقاضیان، بانک‌ها ضامن‌تراشی می‌کنند، پرونده‌ها را معطل می‌گذارند و حتی برخلاف قانون، پرداخت را منوط به «سپرده‌گذاری» یا «مسدودی حساب» می‌کنند.
کدام بانک‌ها متهم ردیف اول کندی وام ازدواج هستند؟
آمار نشان می‌دهد بانک ملی با ۱۰۲,۷۱۵ نفر بیشترین صف معوق را دارد و پس از آن بانک ملت (۸۳,۲۷۳ نفر) و بانک صادرات (۷۲,۳۳۹ نفر) در رتبه‌های بعدی هستند.
اما در شاخص نسبت صف به پرداخت، بانک قرض‌الحسنه رسالت بدترین عملکرد را در کل شبکه بانکی ثبت کرده؛ این بانک فقط ۴۹۰ وام پرداخت کرده در حالی که بیش از ۱۰ هزار نفر پشت صف مانده‌اند. یعنی به ازای هر ۱ نفر وام‌گیرنده، ۲۱ نفر هنوز منتظرند!
نمودار مقایسه بانک‌ها در پرداخت وام ازدواج
جدول رسمی عملکرد بانک‌ها در پرداخت وام ازدواج
(از ۱۴۰۴/۰۱/۰۱ تا ۱۴۰۴/۰۶/۳۱ – داده رسمی بانک مرکزی)
| نام بانک | تعداد وام اعطایی | مبلغ وام اعطایی | تعداد متقاضی در صف |
|---|---|---|---|
| بانک آینده | ۱۹,۹۹۲ | ۸,۴۷۸,۰۰۰,۰۰۰,۰۰۰ | ۶,۰۴۸ |
| بانک اقتصادنوین | ۲,۹۷۹ | ۹,۷۸۲,۰۰۰,۰۰۰,۰۰۰ | ۱,۲۲۲ |
| بانک ایران زمین | ۳,۸۱۷ | ۲,۷۴۴,۰۰۰,۰۰۰,۰۰۰ | ۳,۲۳۴ |
| بانک پارسیان | ۶,۹۵۷ | ۹,۰۱۸,۵۵۰,۰۰۰,۰۰۰ | ۴,۱۱۱ |
| بانک پاسارگاد | ۶,۵۶۸ | ۹,۶۰۷,۷۹۰,۰۰۰,۰۰۰ | ۴,۲۶۹ |
| بانک کارآفرین | ۲۷۷ | ۳۷۳,۶۵۰,۰۰۰,۰۰۰ | ۲۷۹ |
| بانک کشاورزی | ۶,۷۵۴ | ۷,۰۱۲,۰۰۰,۰۰۰,۰۰۰ | ۱۹,۶۳۸ |
| بانک دی | ۱,۴۲۱ | ۱,۵۲۴,۳۷۲,۰۰۰,۰۰۰ | ۹۶۴ |
| بانک رفاه کارگران | ۱۳,۱۱۱ | ۵,۴۷۲,۹۰۰,۰۰۰,۰۰۰ | ۳۵,۸۴۲ |
| بانک سامان | ۶۹۰ | ۱,۰۳۶,۴۷۰,۰۰۰,۰۰۰ | ۲,۹۵۲ |
| بانک سپه | ۲۰,۳۱۷ | ۲۱,۶۷۵,۳۶۰,۰۰۰,۰۰۰ | ۴۰,۵۷۸ |
| بانک سینا | ۷,۹۴۲ | ۹,۷۱۱,۰۰۰,۰۰۰,۰۰۰ | ۲,۹۰۵ |
| بانک شهر | ۳,۴۶۵ | ۴,۳۶۷,۰۰۰,۰۰۰,۰۰۰ | ۱۲,۷۳۹ |
| بانک صادرات | ۲۷,۲۴۰ | ۱۵,۱۲۵,۶۷۰,۰۰۰,۰۰۰ | ۷۲,۳۳۹ |
| بانک صنعت و معدن | ۴۹ | ۶۰,۳۲۰,۰۰۰,۰۰۰ | ۱۷۰ |
| بانک قرض‌الحسنه رسالت | ۴۹۰ | ۱,۹۳۲,۸۴۰,۰۰۰,۰۰۰ | ۱۰,۲۶۸ |
| بانک قرض‌الحسنه مهر ایران | ۱۹,۹۴۳ | ۱۷,۸۴۹,۸۷۲,۰۰۰,۰۰۰ | ۱۱,۲۷۲ |
| بانک گردشگری | ۲۵۷ | ۱,۰۷۸,۳۴۵,۰۰۰,۰۰۰ | ۳۳۹ |
| بانک مسکن | ۳,۳۲۸ | ۳,۵۷۸,۰۰۰,۰۰۰,۰۰۰ | ۲,۳۲۳ |
| بانک مشترک ایران و ونزوئلا | ۱۳۲ | ۲۸۶,۰۰۰,۰۰۰,۰۰۰ | ۱۷۱ |
| بانک ملت | ۵۲,۱۱۶ | ۴۴,۶۸۴,۸۴۵,۰۰۰,۰۰۰ | ۸۳,۲۷۳ |
| بانک ملی ایران | ۵۳,۶۷۲ | ۵۹,۱۷۸,۰۰۰,۰۰۰,۰۰۰ | ۱۰۲,۷۱۵ |
| پست بانک ایران | ۷,۰۰۵ | ۶,۸۱۴,۲۵۰,۰۰۰,۰۰۰ | ۱۸,۸۰۲ |
| بانک توسعه صادرات | ۲۷۰ | ۴۷۹,۰۰۰,۰۰۰,۰۰۰ | ۴۸ |
| بانک تجارت | ۱۹,۱۲۹ | ۸,۴۱۲,۵۵۰,۰۰۰,۰۰۰ | ۷,۵۶۴ |
| جمع | ۲۹۱,۸۵۸ | ۹۷,۹۱۱,۲۱۵,۰۰۰,۰۰۰ | ۵۴۱,۲۱۵ |
پشت‌پرده صف‌های وام ازدواج و فرزندآوری چیست؟
بررسی دقیق آمار بانک مرکزی نشان می‌دهد مشکل صف وام فقط «زیاد بودن تقاضا» نیست؛ اختلال ساختاری در نظام بانکی دلیل اصلی انباشت متقاضیان و قفل شدن وام‌های مردمی است. این اختلال‌ها دقیقاً از دل آمار رسمی بیرون می‌آید:
۱. تمرکز منابع قرض‌الحسنه در چند بانک خاص
بانک‌هایی مثل بانک ملی، ملت و صادرات در ظاهر بیشترین پرداخت را دارند، اما این فقط نشان‌دهنده انباشت تقاضا در این بانک‌هاست، نه عملکرد مناسب. این سه بانک چون سهم بزرگی از سپرده‌های قرض‌الحسنه را دارند، عملاً به محل تمرکز فشار مردمی تبدیل شده‌اند، و همین نظام پرداخت را کند و فرسایشی کرده است.
۲. بی‌عدالتی در پرداخت وام بین بانک‌ها
برخی بانک‌ها مثل سامان، صنعت و معدن، توسعه صادرات و بانک مشترک ایران‌ونزوئلا ده‌ها برابر کمتر از بانک‌های بزرگ وام داده‌اند. این خلاف عدالت بانکی است. طبق قانون، همه بانک‌ها موظف به اجرای تکالیف قرض‌الحسنه هستند، اما واقعیت این است که بعضی بانک‌ها از مسئولیت فرار کرده‌اند.
۳. نسبت فاجعه‌بار صف به پرداخت
چند نمونه مشخص که نشان می‌دهد مردم عملاً پشت در بانک‌ها گیر کرده‌اند:
| بانک | وضعیت |
|---|---|
| بانک رسالت | فاجعه در پرداخت – ۱۰ هزار در صف ازدواج و فقط ۴۹۰ پرداخت |
| بانک رفاه | ۶۵ هزار نفر در صف وام فرزندآوری |
| بانک سپه | ۵۰ هزار صف وام فرزندآوری |
| پست بانک | ۳۴ هزار نفر همچنان معطل |
| بانک شهر | صف ۱۱ هزار نفری برای وام فرزندآوری |
این آمارها فریاد می‌زنند: مشکل فقط «کندی اداری» یا «کمبود ضامن» نیست؛ مسئله توقف غیررسمی پرداخت وام‌ها توسط برخی بانک‌هاست.
آیا تخلف رخ داده است؟ پاسخ: بله
طبق قانون بودجه ۱۴۰۴ و قانون حمایت از خانواده و جوانی جمعیت:
✅ بانک‌ها مکلف به پرداخت این تسهیلات هستند
✅ نباید هیچ بانکی بهانه «کمبود منابع» بیاورد
✅ بانک مرکزی موظف به برخورد با بانک‌های متخلف است
✅ صف طولانی و معطلی مردم، مصداق تعلل و تخلف در انجام وظایف بانکی است
مردم گرفتار، و بانک‌هایی که پاسخگو نیستند!
جمع‌بندی گزارش رسمی بانک مرکزی از عملکرد بانک‌ها در شش‌ماهه اول ۱۴۰۴:
| شاخص | وضعیت |
|---|---|
| تعداد کل متقاضیان در صف | ۱,۰۷۵,۸۳۸ نفر |
| مجموع دریافت‌کنندگان | ۵۳۲,۵۱۹ نفر |
| سهم اجرا از قانون | ۵۰ درصد – ناقص |
| بانک‌های بدقول | رسالت، رفاه، پست بانک، سامان، سپه |
| بانک‌های دارای بیشترین صف | ملی، ملت، صادرات، رفاه |
| پیامد اجتماعی | تأخیر در ازدواج، فشار اقتصادی به خانواده‌ها، بدبینی عمومی به نظام بانکی |
مطالب پیشنهادی:
- بهترین بانک برای دریافت وام فرزند آوری+ محبوبترین بانک‌ها- فروردین ماه ۱۴۰۴
- قسط وام ازدواج چقدر است؟ اقساط وام ازدواج ۱۴۰۴ و شرایط بازپرداخت
- مبلغ وام ازدواج ۱۴۰۴+ پاسخ به همه سوالات شما
- جدیدترین مجموعهی پرسش و پاسخ وام ازدواج
- وام ازدواج ۱۴۰۴ + همه آن چه باید بدانید
- وام ازدواج ایثارگری به چه کسانی تعلق می گیرد؟
- همه چیز در مورد وام فرزند آوری ۱۴۰۴ + سوالات متداول